Namen van snelwegen (rijkswegen)

Laatst struikelde ik over de inconsistente benamingen van onze auto(snel)wegen. Sommige stukken heten “Rijksweg (ref)”, bijvoorbeeld “Rijksweg A2”, terwijl andere stukken simpelweg de ref als naam hebben, zoals stukken snelweg met name=A2. Het gaat hier om highway=motorway en highway=trunk en ik neem aan dat motorway_link en trunk_link ook relevant zijn.

JonRellim en Cartographer10 (Vincent) stelden in Discord de opties name=A2 e.d. met alt_name=Rijksweg … of official_name=Rijksweg … voor. Andere opties die ik voor me zie zijn name=A2, name=Rijksweg A2 of een onderscheid in benaming tussen motorway en trunk. Zelf heb ik geen voorkeur voor het één of ander, maar ik zie wel heel graag dat we dit landelijk consequent invoeren.

Kunnen we een consensus vormen over hoe we onze snelwegen noemen en kunnen we een plan maken om deze wijziging uit te voeren?

Zie ook https://wiki.openstreetmap.org/wiki/NL:The_Netherlands_roads_tagging voor relevante documentatie.

Hieronder plaats ik https://overpass-turbo.eu/ zoekopdrachten om auto(snel)wegen met en zonder “Rijksweg” met elkaar te vergelijken. De links heb ik niet meegenomen, maar die kun je altijd zelf toevoegen.

/* 
Autosnelwegen met "Rijksweg" in de naam
*/
[out:json][timeout:60];
{{geocodeArea:Nederland}}->.searchArea;
way["highway"="motorway"]["name"~"Rijksweg"](area.searchArea);
(._;>;);
out;
/* 
Autosnelwegen zonder "Rijksweg" in de naam
*/
[out:json][timeout:60];
{{geocodeArea:Nederland}}->.searchArea;
way["highway"="motorway"]["name"!~"Rijksweg"](area.searchArea);
(._;>;);
out;
/* 
Autowegen met "Rijksweg" in de naam
*/
[out:json][timeout:60];
{{geocodeArea:Nederland}}->.searchArea;
way["highway"="trunk"]["name"~"Rijksweg"](area.searchArea);
(._;>;);
out;
/* 
Autowegen zonder "Rijksweg" in de naam
*/
[out:json][timeout:60];
{{geocodeArea:Nederland}}->.searchArea;
way["highway"="trunk"]["name"!~"Rijksweg"](area.searchArea);
(._;>;);
out;

Is die naamgeving misschien op gemeenteniveau geregeld?

Zou A2 wel in de name-tag moeten? Er zijn namelijk ook snelwegen en autowegen die een naam hebben bovenop het nummer. Als je alles gelijk wil trekken dan valt er voor te pleiten om alleen ref voor ‘A2’ etc. te gebruiken, maar name leeg te laten tenzij er een (niet-code)naam toegekend is. Natuurlijk noem je de weg wel A2, maar ref kan in ruime zin ook als één van de naamgevende tags opgevat worden, dus dat is niet zo’n probleem. Renderers passen dit feit al toe door op ref terug te vallen wanneer name ontbreekt.

Als namen zoals ‘Rijksweg A2’ ook behouden moeten worden, dan zou officicial_name daar inderdaad een mooie kandidaat voor zijn; die kun je namelijk ook toepassen waar name al in gebruik is voor de lokale naam toegekend door gemeente of provincie.

Het wisselt. Soms wel, soms net niet omdat de provincie de weg in beheer heeft, of had, of betaalde, of …

Straatnamen worden door de gemeente per woonplaats vastgesteld, per Wet BAG. Dit is voor autosnelwegen niet anders dan lokale wegen binnen de bebouwde kom. Die namen zijn hierdoor inderdaad vaak niet consistent.

Ik ben recent de straatnamen van een hele hoop hoofdwegen langsgelopen aan de hand van de straatnamen in NWB en de adressen in BAG. Je kunt er vanuit gaan dat het overgrote deel van de straatnamen die nu in OSM staan correct zijn, ondanks dat ze inconsistent lijken - de namen zijn dus niet willekeurig door een lokale mapper zelf bedacht of zo. Overigens hebben veel wegen ook geen straatnaam, vooral als er binnen de betreffende woonplaats nog nooit een gebouw aan de weg heeft gelegen dat een adres nodig had.

In sommige gevallen is de straatnaam identiek aan het wegnummer zonder verdere toevoeging, bijvoorbeeld A325 in Elst. In dergelijke gevallen heb ik de straatnaam in official_name=* gezet, omdat het anders wel erg dubbelop met ref=* gerenderd wordt.

Daarnaast heb je diverse snelwegen die gewoon Rijksweg heten (zonder wegnummer), net als veel lokale wegen die vroeger belangrijk waren voor doorgaand verkeer maar nu niet meer. Soms is de belangrijkste weg wel belangrijk gebleven en is de Rijksweg inmiddels een snelweg.

Resteert een hoop wegen waar de straatnaam bestaat uit de combinatie van een voorvoegsel (meestal Rijksweg, maar soms bijv. Autosnelweg, of zelfs Autosnelweg Rijksweg) en een wegnummer (met of zonder letter), in allerlei variaties. Hier is de inconsistentie het pijnlijkst. Enkele hoogtepunten: Autosnelweg A73 in Heerlen (deels niet-autosnelweg), Rijksweg N34 in Emmen (is provinciale weg, maar was vroeger wel rijksweg), Rijksweg A73 Roermond in Roermond (had ik al gezegd dat mijn tankstation in Roermond ligt?)

Exact hetzelfde probleem speelt overigens op provinciale wegen. Voor extra vermaak denken gemeenten verschillend over of er wel of geen spatie in Provinciale( )weg hoort.

Maar ja, wat doe je aan de inconsistentie, zonder zelf straatnaamcommissie te gaan spelen? Gezien de grote verscheidenheid is het niet eenvoudig om een objectief criterium te noemen wanneer je een straatnaam wel mooi genoeg vindt voor name=* en wanneer hij zo lelijk is dat hij naar official_name=* moet worden verbannen. Als je denkt “Rijksweg 2 is geen echte straatnaam, die zet ik in official_name=* in plaats van name=*”, wat doe je dan met alle wegen die “Rijksweg” heten, of “Rijksweg N34”, of “Autosnelweg Rijksweg A2”, of “Rijksweg A2 Westzijde”? Tenzij de straatnaam identiek is aan het wegnummer zonder verdere toevoeging, kom je er volgens mij nooit uit wat je een echte straatnaam vindt en wat niet.

Tenzij de bevoegdheid om straatnamen te kiezen wordt verplaatst van gemeente naar wegbeheerder, denk ik dat we moeten leven met de inconsistentie.

Dit, namen die ‘(Auto)snelweg of Rijksweg’ voor het A- of N-nummer zetten, vallen veel meer in de categorie systeemnamen („er moet toch iets in de BAG gezet worden, dan maar dit”) dan echte namen die mensen gebruiken. Ze horen volgens mij niet thuis in ‘name’ als niemand de wegen zo noemt, en er ter plaatse geen borden die zijn die er ground-truth aan toe voegen. Als de wegen echt geen andere naam hebben is dat niet erg (hoeveel wegen of paden zijn er wel niet die wel een naam hebben maar geen bekendheid?), maar een snelweg heet over het algemeen al heel snel ‘A*’ (de ‘ref’) in de volksmond. Dit soort namen horen op zijn hoogst in ‘official_name’.

(Anders is het met een officieel toegekende of breed bekende ‘echte’ naam, zoals Wâldwei.)

Ik zou zeker geen zelfbedachte namen in de name-tag gaan invullen. Op dit moment wordt redelijk consequent de officiële straatnaam uit de BAG gevolgd.

Wat wel zou kunnen is dat we de beschrijvende namen, als ‘Rijksweg A2’, ‘Autosnelweg A2’ of ‘A2’, naar de official_name-tag verplaatsen en de name-tag leeg laten. Ik ben het daarin deels met JeroenHoek eens, maar je creëert zo wel een inconsistente toepassing van de name-tag, die je zou moeten vastleggen.

Het lijkt erop dat namen als “Rijksweg A2” vooral bedoeld zijn voor de adressering van tankstations. Soms heeft een autosnelweg alleen ter plaatse van een tankstation een “naam” en is de rest van de weg naamloos, wat die theorie bevestigt.

Hoewel het in theorie natuurlijk correct is, vind ik dat neigen naar het mappen van een papieren werkelijkheid. Ik zou er zelf voorstander van zijn dit soort namen te degraderen tot official_name en name alleen te gebruiken voor een Wâldwei, Westrandweg of Weg der Verenigde Naties.

Dat is op het eerste gezicht misschien een arbitrair onderscheid, maar ik denk niet dat er veel straatnamen zijn die niet in een van beide categorieën vallen.

Hoop toch niet dat we de n34 als Hunebedhighway gaan taggen.
https://www.provincie.drenthe.nl/hunebedhighway/

Hunebed Highway is (gelukkig!) geen officiële straatnaam, maar slechts een bijnaam voor marketingdoeleinden. Ik meen me te herinneren dat daar al eens een topic over is aangemaakt.

Ik struikelde op dit stukje A9, en begon na te denken over de name tags van snelwegen. Volgens het NWB heet dit stukje namelijk formeel “Rykswg”. Verderop wordt wel de huidig gemapte naam “Rijksweg A9” weergegeven in het NWB. Maar dit betekent dus wel dat wij dus nu zelf namen aan het ‘bedenken’/afleiden zijn die zowel op papier (NWB) als ‘on the ground’ (bijv. bordje) onjuist/ontbrekend zijn. Maar om de straatnaam te veranderen in “Rykswg” leek me ook niet de juiste optie. Lijkt mij nuttig om bovenstaande discussie voort te zetten en een concensus te bereiken.

Verderop heten de wegen in knooppunt Raasdorp volgens het NWB “Kp Raasdorp”. Gaan we dat dan ook taggen? Oftewel; waar leggen we de grens?

Om meteen mijn mening te geven: Wat mij betreft is “Rijksweg A9” en soortgelijk een aanduiding voor de weg, en dus niet echt een naam. Dat iets een rijksweg is kan afgeleid worden van bijvoorbeeld operator=Rijkswaterstaat. A9 staat al in ref=A9.
Ik zou de name tag dus willen voorbehouden aan ‘echte’ namen, zoals de “Burgemeester van Sonweg” zoals de A9 officieel in Amstelveen heet.

NWB is van notoir slechte kwaliteit, dat moet nooit leading zijn voor changes in OSM.

Wat stel jij dan als bron voor @sebastic? Ik mag graag gebruik maken van NWB, het is een bestand waar zelfs Rijkswaterstaat naar verwijst.

Als “Rijksweg A9” geen naam is, dan zouden we in principe de name=* tag van de ways kunnen verwijderen. We hebben namelijk ook al de ref en operator tags en de route=road relaties om de naam en andere gegevens te vermelden (zoals deze: https://www.openstreetmap.org/relation/13161086).

Ik neem aan dat de opmerking over het verwijderen van de naam alleen op de weg “Rijksweg A9” betrekking heeft.

Een soortgelijke discussie over hetzelfde onderwerp:
https://forum.openstreetmap.org/viewtopic.php?id=66494

Ja, de name=* tags “Rijksweg Ax” / “Ax” staan op de relaties en ref tags en hoeven naar mijn inziens niet op alle losse delen.

Als je in NWB stt_naam=“Rykswg” of stt_naam=“Prov Wg” ziet staan, dan is er in NWB simpelweg geen straatnaam ingevuld, meestal omdat er geen straatnaam is toegekend door de gemeente (dit is de meerderheid van de autosnelwegen).

In dit specifieke geval is desondanks duidelijk af te leiden dat de straatnaam toch Rijksweg A9 is:

  • Straatnamen worden door de gemeente op woonplaatsniveau vastgesteld; dit stuk weg ligt in de woonplaats Vijfhuizen in gemeente Haarlemmermeer.

  • Verder naar het noorden binnen de woonplaats Vijfhuizen in gemeente Haarlemmermeer vermeldt NWB wel de straatnaam Rijksweg A9.

  • Verder naar het zuiden binnen de woonplaats Vijfhuizen in gemeente Haarlemmermeer vermeldt NWB wel de straatnaam Rijksweg A9.

  • Onafhankelijk van NWB bevestigt de BAG-database het bestaan van de straatnaam Rijksweg A9 in woonplaats Vijfhuizen in gemeente Haarlemmermeer.

Om mij onbekende reden vult NWB op verbindingswegen van knooppunten en aansluitingen altijd de naam van het knooppunt (stt_naam=“Kp Raasdorp”) of de afrit (stt_naam=“IJmuiden 1”) in in plaats van een straatnaam (ongeacht of er een straatnaam is). Die taggen we in OSM ook, maar dan als node met highway=motorway_junction.

Bedankt voor de extra info.

De vraag blijft echter of we zulke generieke, papieren namen willen taggen. Wat mij betreft gebruiken we de name=* tag wanneer deze echt iets toevoegt, zoals bij de Drie Merenweg/N205. Bij Rijksweg Ax zit de relevante informatie voor de weggebruiker al in ref=Ax. De volledige snelweg wordt tevens sinds kort opgenomen in route relaties, waar dezelfde naam ook weer gebruikt wordt.