Aquaduct voortaan als man_made=bridge? NEE.

Het is me opgevallen op dat er geen goede en consistente mapping wordt toegepast voor aquaducten. Eerst zag ik in Fryslân dat vooral tunnel=yes met layer=-1 op onderdoorlopende wegen wordt gebruikt. In enkele gevallen is het water als brug aangeduid maar telkens op andere wijze. Vandaag heb ik naar de rest van Nederland gekeken en daar zie ik hetzelfde beeld (zie ook mijn volgende post).

Daarom lijkt het me tijd om er lijn in aan te brengen en goede afspraken erover te maken. Simpelweg tunnel=yes toevoegen is wat mij betreft achterhaald. Die aanpak lag voor de hand uitgaande van de weg, die vaak verdiept onder het water doorloopt, en uitgaande van lijnelementen en het gegeven dat water niet tegelijk een brug kan zijn.
Tegenwoordig kan heel goed man_made=bridge worden gebruikt.

Als weggebruiker zal een aquaduct meestal als een tunnel worden ervaren. De weg loopt soms behoorlijk verdiept en het is vaak niet eens direct zichtbaar dat het een waterweg is waar je onderdoor gaat. Bij een brug denk je vaak aan een tijdelijke verhoging en dat is uiteraard niet hoe water bovenlangs een weg passeert.
Verder zijn er in Nederland veel kunstwerken die een ‘tunnelnaam’ hebben terwijl ze dat qua constructie eigenlijk niet zijn.

Wat is bepalend en doorslaggevend? Er zijn ‘tunnels’ met niet of nauwelijks verdiepte weg en er zijn bruggen met niet of nauwelijks verhoogde weg. Daar zit dus geen vast en definitief kenmerk aan vast.
Aquaducten in Nederland heten bijna allemaal aquaduct en zijn volgens mij ook bijna allemaal brugconstructries.
Daarom pleit ik ervoor aquaducten voortaan als bruggen te mappen en de huidige aquaducten daarop aan te passen.

Mijn voorstel met algemene richtlijnen voor het mappen van een aquaduct:

  • wegen, paden en eventuele andere lijnen of vlakken die (verdiept) onder een aquaduct liggen: taggen met cutting=yes en layer=-1 (name=* geeft gewoon de naam van de weg)
  • het aquaduct zelf aangeven met een vlak: taggen met man_made=bridge, bridge=aqueduct en name=*
  • het watervlak daarbovenop leggen waarbij de breedte van het water net binnen de breedte van het aquaduct valt, met layer=1
  • als er tevens een lijnelement als water is: deze knippen en vastmaken aan de uiteinden van het aquaduct en taggen met bridge=yes en layer=1

Het aquaduct is dus zelf de neutrale layer, de weg ligt eronder, het water ligt erboven.

Het kan soms wel lastig zijn om te bepalen waar de grenzen van het aquaduct liggen bekeken vanuit de lengterichting van het water.

Graag lees ik reacties op mijn observaties en voorstel.

[edit: layer-tagging in mijn voorstel aangepast]
[edit 2: titel aangepast door toevoeging: “? NEE.”]

Als anderen de aquaducten in de rest van Nederland willen behandelen, na afronden van overleg en het bereiken van consensus, dat kan ik de aquaducten binnen Fryslân doen.

Ik heb wel even de aquaducten buiten Fryslân snel bekeken. De onderstaande zijn gemapt met tunnel=yes en layer=-1 op de wegen:
Alphen-aquaduct over de N11 bij Alphen aan den Rijn
Amstel Aquaduct over de N201 bij Uithoorn
Dampoort-aquaduct over de N57 bij Middelburg
Gouwe-aquaduct over de A12 bij Gouda
Aquaduct Ringvaart Haarlemmermeer over de A4 bij Roelofarendsveen
Aquaduct Steenbergen aan Zee over de A4 bij Steenbergen.
Aquaduct Vechtzicht over de A1 bij Muiden. (met vlak met tunnel=yes)
Aquaduct Veluwemeer over de N302 bij Harderwijk.

Andere gevallen:

Het naviduct Krabbengat bij Enkhuizen, een aquaduct met schutsluis, heeft een lijnelement waterway=canal gecombineerd met bridge=naviduct. Het watervlak is neutraal en de wegen eronder hebben tunnel=yes.

De Boxemtunnel in Zwolle heet dus tunnel en lijkt ook meer een tunnel te zijn. Er is geen sprake van een doorgaande vaarroute maar slechts een waterbergingskanaal. Hier lijkt de toegepaste tunnel-tag wel op zijn plaats.

Cortlandt-aquaduct over de A20 bij Nieuwerkerk a/d IJssel: slechts een lijnelement met waterway=canal gecombineerd met bridge=aqueduct.

Gaag-aquaduct over de A4 bij Delft met een kanaal zonder verkeersfunctie. Hier is tunnel=yes en layer=-1 gebruikt op de wegen, alsook man_made=bridge en bridge=aqueduct op een watervlak.

Eco-aquaduct Zweth en Slinksloot over de A4 bij Schiedam heeft zowel tunnel=yes als cutting=yes (en layer=-2) op de wegen. Aan beide kanten is een ondergrondse keermuur ingetekend met een dubbele lijn met barrier=wall.

Limesaquaduct over de A4 bij Leiden: tunnel=yes en layer-1 op de wegen, ook op de gedeelten ernaartoe die onder het maaiveld liggen terwijl daar van volledige overdekking geen sprake is.

Waterdrager in Nieuwerkerk aan den IJssel, een aquaduct met fietspad over een weg (Raadhuisplein), diverse paden en een ander stuk water. Het fietspad heeft bridge=yes en het watervlak heeft bridge=yes. Hier zouden het watervlak en het fietspad samen op een vlak met man_made=bridge kunnen/moeten worden gelegd.

Ik ben het eens met je voorstel. Er wordt te vaak iets als tunnel aangegeven, terwijl het dat niet is. Dat was voor de man_made=bridge nog deels te rechtvaardigen, omdat de situatie toen niet goed te mappen was, maar deze tag heeft eigenlijk alle problemen opgelost. Dee rendering mag soms wat beter, maar dat is een andere zaak.

Mijns inziens ligt een tunnel ondergronds. Er ligt dus daadwerkelijk grond boven de tunnel. Een viaduct over een verdiepte ligging voldoet hier niet aan, want dat is alleen beton boven de weg. Als je dat als een tunnel zou mappen vanwege de verdiepte ligging, dan zou je ook de hele verdiepte ligging als tunnel=yes kunnen mappen.

Aquaducten vallen in dezelfde categorie. Het zijn meestal betonnen bakken boven een weg in verdiepte ligging.

Het tegenargument ‘iedereen noemt het een tunnel’ is niet zo sterk. We proberen met een objectief, wereldwijd taggingsschema te werken. Hoe mensen iets noemen is vrij subjectief en per land verschillend. Als iets een tunneltje wordt genoemd, terwijl het dat objectief gezien niet is, dan hoort het in Openstreetmap geen tunnel te zijn.

PS. Een klein technisch probleem in je taggingsvoorstel: Er komt een watervlak zonder layer-tag (dus layer=0) op het aquaduct (layer=1). Dit impliceert dat het aquaduct boven het water ligt, wat in werkelijkheid niet klopt.

Ik had overwogen om de discussie meteen breder te trekken en de verschillende typen kunstwerken te bespreken. Om sneller tot resultaat te komen heb ik het topic specifiek gericht op het aquaduct. Ik wil wel opmerken dat het streven naar een volledig objectief, wereldwijd taggingschema op basis van wetenschappelijke/technische benamingen niet realistisch en niet praktisch is. Als bijv. iets door 95% van de mensen plus overheid als ‘tunnel’ wordt gezien en benoemd dan is het niet logisch om het als bridge aan te duiden.

Het watervlak boven het aquaduct zou inderdaad wel een layer-tag moeten krijgen om boven het vlak van man_made=bridge te kunnen renderen. Ik zal het aanpassen in mijn openingsbericht.

Persoonlijk zou ik het prettig vinden als layer=0 ook een logische referentie is. Dus water is in Nederland meestal layer=0 en anders het maaiveld.

Ik zie te veel constructies waarbij het maaiveld opeens een tunnel is omdat de weg onder een gebouw doorloopt.

Ik ken eigenlijk geen aquaduct waarbij het water zo hoog boven het maaiveld loopt dat de weg gewoon rechtdoor kan lopen.

Persoonlijk vind ik een aquaduct dan ook een korte tunnel: de weg gaat naar beneden de grond in. Het water loopt precies rechtdoor.

Ik denk dat de kijk op kunstwerken in de lage landen sterk wordt beïnvloed door het vlakke landschap. Er zijn hier geen bergpassen om te overbruggen of om tunnels doorheen te boren. Daardoor is voor een brug bijna altijd een verhoging van de weg nodig en voor een tunnel een verlaging van de weg.
De keren dat er merkbaar hoogteverschil is op een willekeurige route is aldus vaak verbonden aan kunstmatige verhoging t.b.v. een brug of viaduct of kunstmatige verlaging t.b.v. een onderdoorgang van een viaduct (vaak ‘tunnel’ genoemd) of aquaduct. Dit legt een connectie in de beleving van een laaglander die in vele andere landen er niet of veel minder zal zijn.
Want de definities van brug en tunnel en aquaduct staan los van boven of onder het maaiveld lopende (aanvoer)wegen.

Als ik in de OSM wiki nakijk, zou de juiste tagging bridge=aqueduct zijn, zoals onder anderen hier gebruikt: https://www.openstreetmap.org/#map=15/52.2302/11.6998&layers=N
Waarom zouden we daar van afwijken?
layer is alleen relatief. Het is echter wel gebruikelijk om het maaiveld als layer=0 te beschouwen. In Nederland zou daarom in mijn ogen normaal gesproken de weg layer=-1 moeten krijgen en het water geen layer tag.
man_made=bridge kan er dan altijd nog bij om de werkelijke afmetingen van de brug vast te leggen.

Ook in de bergen is er in het algemeen een duidelijk maaiveld. Een brug die een dal overspant taggen we als +1. We gaan niet de wegen die door het dal lopen taggen als -1

Hetzelfde geld voor een tunnel die door een berg loopt. De weg in tunnel is -1, als er op de berg nog een weg loopt dan is het 0.

Ik vraag me af of we in Nederland het woord aquaduct verkeerd gebruiken. In Romeinse tijd liepen waterleidingen boven de grond. Zo’n open bak water boven de grond is inderdaad een brug.

Jouw voorbeeld is ook een duidelijk geval waarin een waterweg boven het maaiveld ligt.

In Nederland is het voor zover ik weet zonder uitzondering bij ieder ‘aquaduct’ het geval dat het maaiveld is uitgegraven zodat de weg onder het water door kan lopen. Als je gaat graven dat is het gewoon een tunnel.

Ik zie het probleem al met mijn voorstel en dat is de rendering. Mijn idee is al geprobeerd, o.a. door JJJWegdam, zoals bij het Leppa Akwadukt bij Akkrum. Ik dacht dat het watervlak ontbrak maar dat is niet het geval. Een vlak man_made=bridge heeft layer=-1 en het watervlak en de waterway-lijn hebben geen layer-tag (dus zouden 0 zijn). Toch is alleen de waterway-lijn zichtbaar.
Normaal, in geval van een brug, hoort een man_made=bridge boven een watervlak te worden gerenderd en dit lijkt te gebeuren onafhankelijk van layer-tags. Daarom lukt het bij een aquaduct niet om het watervlak boven het vlak van man_made=bridge te krijgen.
Zolang dit niet is opgelost wordt de kaart er helaas niet mooier op als we de aquaducten op de nieuwe en feitelijk correctere manier zouden gaan mappen.

Ik woon bij de Waterdrager in Nieuwerkerk aan de IJssel. Vanaf de weg noemt niemand dat een tunnel. Bij routebeschrijvingen zou “tunneltje” gebruikt worden, maar dat is veel vager en betekent alleen dat je ergens onderdoor gaat. Zou je vervolgens vragen is het een tunnel? Dan zou het antwoord zijn: nee, maar je gaat onder het Ringvaartaquaduct door. Zelfde bij het viadukt van de Europalaan: “… na het tunneltje ga je rechtdoor…” Een echte tunnel? Nou nee, maar je gaat onder het viadukt van de Europalaan door.

Dus. Een aquaduct of viaduct is in onze volksmond wel een tunneltje, maar geen echte tunnel.

Tenzij het een tunnelconstructie heeft… onder een verhoogd stuk snelweg hier zijn gelijkvloerse onderdoorgangen waarbij de ene duidelijk een brug is waar de snelweg overheen gaat, maar een andere lijkt meer een buis door de verhoogde grond onder de snelweg, met van die ronde-poort-ingangen, en dan is het ineens een echte tunnel.

Hm ik weet het niet. Dus ik had dit beter niet kunnen versturen.

Ik ben met je eens dat dat de beste methode is. Met gebruik van man_made=bridge voor een aquaduct zou je drie layers willen aangeven: water boven constructie boven weg. Dan is de vraag of je het water als maaiveld wilt zien of de constructie. Afhankelijk daarvan krijg je: water (1), constructie (0), wegen (-1) of water (0), constructie (-1), wegen (-2).

Dat is een misvatting. Lees bijv. hier op Wikipedia. Quote: “De totale lengte van de aquaducten voor de stad Rome wordt geschat tussen 420 en 500 km. Toch liep slechts 47 km hiervan bovengronds: de meeste Romeinse aquaducten lagen onder de grond.”

Nee, dat is dus niet het geval behalve in de beleving van veel mensen/laaglanders.

Zeker wel! Alle visies zijn welkom. En de verwarring hoort erbij in OSM. :smiley:

Ik denk dat in het algemeen een brug een vrij open constructie is boven het maaiveld. Als je een massief weglichaam hebt met een vrij nauwe onderdoorgang, dan kan het logisch zijn om dat weglichaam als maaiveld te zien. Dat geeft wel de rare situatie dat een brede onderdoorgang gezien wordt als viaduct en een nauwe onderdoorgang een paar honderd meter verder op als tunneltje.

Het lijkt erop dat het kernmerk in het Nederlands van een aquaduct is dat de bedding van het water kunstmatig is. Dus zelfs als je eerst een groot gat in de grond graaft, dan wordt die kunstmatige bedding als brug gezien.

Er zijn in Nederland genoeg tunnels onder water gemaakt door tunnelbuizen te laten afzinken. Die paar meter modder die dan weer boven op de tunnelbuis gegooid wordt maakt blijkbaar het verschil.

Ik heb wat rondgelezen op GitHub en het is me duidelijk geworden dat een goede rendering van gelaagde vlakken een probleem is. De keuze voor een vlak met man_made=bridge in plaats van toevoeging van bridge=yes op een lijnelement heeft twee belangrijke voordelen in rendering:

  • in geval van meerdere wegen / lijnelementen: het weglaten van tussenruimte tussen wegen die er in werkelijkheid niet is
  • duidelijke weergave van de naam van het kunstwerk (met behoud van de wegnaam op de weg)

Gezien de lelijke en onjuiste rendering die het oplevert voor een aquaduct en waar voorlopig geen verandering in lijkt te komen, gaat mijn voorkeur dan toch uit naar het handhaven van de huidige meest gebruike wijze van mappen van een aquaduct (met wegen als tunnels). En dan maar de tunnelnaam op de wegen in de name-tag om de naam te laten zien i.p.v. op tunnel:name.
Helaas verre van ideaal.

Niet altijd, ik heb in een narrowboat over dit aquaduct in Engeland gevaren, dat gaat een diep riverdal over en beneden ligt een rivier, een weg en een spoorlijn.
https://www.openstreetmap.org/way/35391417

Dat is een probleem van de renderaars, en vergeet niet dat sommige coders hier ook meelezen.

Uit de discussies op GitHub heb ik begrepen dat het technisch voorlopig niet haalbaar is om dit goed te renderen. Het zou het berekenen van lagen complexer maken en veel extra rekenkracht vergen. Het is dus geen kwestie van een stukje code toevoegen. Zonder realistisch uitzicht op rendering schiet volgens mij niemand iets op met de betere maar nog weinig gebruikte methode van mappen van een aquaduct.

Aquaducten komen in twee uitvoeringen, als tunnelbak zoals bij A12 Gouda en als brugconstructie zoals in Avoncliff, ik denk niet dat je een tunnel als brug moet renderen. En ik denk niet dat rendersoftware automatisch het verschil kan herkennen tussen een korte tunnelbak zoals het ringvaartaquaduct en een korte brugconstructie zoals het spooraquaduct in Avoncliff.

Ik ken missvhien een vakterm niet, maar het aquaduct bij gouda zou ik geen tunnelbak noemen. Voor mij ligt daar helemaal geen tunnel. De weg gaat omlaag en verderop weer omhoog, en over het laagste deel ligt de waterbak.