Ik heb de belangrijkste cijfers uit de tabel van Andries in de wiki gezet.
Aanvullende meetbare ‘city’-criteria ter selectie van plaatsen tussen de 50 en 100 duizend inwoners kunnen zijn:
- heeft de gemeente in totaal meer dan 100.000 inwoners?
- is het de grootste plaats in een straal van 20 of 25 km?
- behoort het tot de drie grootste plaatsen van de provincie?
- heeft het een geschiedenis als stad / was het reeds een stad in de 19e eeuw, kortom: heeft het ooit stadsrechten gekregen?
- is de plaats naamgever van de gemeente: komen plaats- en gemeentenaam exact overeen?
Dit laatste punt geldt voor ze bijna allemaal dus laat ik nu buiten beschouwing.
Voor de overige criteria geef ik een punt per bevestigend antwoord.
Binnen deze aflopende lijst zou dan ergens een grens kunnen worden getrokken:
Alkmaar (96k) scoort overal goed: gemeente 100.000+, grootste in een straal van 25 km, provinciale nummer drie en stadsrechten. Zit qua inwonertal dicht tegen directe ‘nominatie’ aan maar volgens prognoses blijft de 100.000 uit zicht.
Punten: 4/4.
Venlo (68k): gemeente 100.000+, grootste in straal van 25 km, provinciale nummer drie en stadsrechten.
Punten 4/4.
Emmen (57k): zit relatief laag in inwonertal en heeft geen stadsrechten, maar wel provinciale nummer twee, gemeente 100.000+ en grootste in een straal van zelfs 30 km.
Punten: 3/4.
Deventer (82k): stadsrechten en provinciale nummer drie, maar geen gemeente 100.000+ en zelfs in een straal van 15 km nog niet de grootste. Gaat mogelijk als gemeente dit jaar wel door de 100.000-grens.
Punten: 2/4 (binnenkort 3/4 ?).
Heerlen (87k): provinciale nummer twee (dus groter dan Venlo) en grootste in een straal van 20 km, maar geen stadsrechten en geen gemeente 100.000+.
Punten 2/4 (straal 20 km) of 1/4 (straal 25 km).
Ede (72k): gemeente 100.000+ maar geen stadsrechten, pas provinciale nummer vier en in een straal van 20 km niet de grootste.
Punten: 1/4.
Op basis van dit puntensysteem zou de grens kunnen worden gelegd bij 3 of 4 van de 4 punten waaraan de plaats moet voldoen. Bij 2 van de 4 punten als grens komen Roosendaal en Zaandam ook meedoen en dat lijkt me weer te veel.
Ede is moeilijk erbij te krijgen zonder kunstgrepen en valt wat mij betreft af.
Deventer en Heerlen behouden als ‘city’ zou kunnen door alle provinciale nummers 2 en 3 binnen de groep van 50.000+ te nomineren en om daarbij dan Veenendaal uit te sluiten kan een toevoeging zijn dat ze minimaal 1 van de 3 andere punten moeten scoren.
Een stad als Zaandam zou ik ook als stad aanmerken. Stadsrechten, hoofdplaats van een gemeente met zelfs >150.000 inwoners. Waar het precies in de rangorde staat binnen een provincie vind ik totaal niet van belang. En al helemaal niet een criterium als teveel van het goede.
De rang binnen de provincie heeft wat overlap met de grootste zijn binnen een bepaalde straal. Het zegt in ‘positieve’ zin misschien meer (de waarde van een grote plaats in een dunnerbevolkte provincie zoals Emmen in Drenthe) dan in ‘negatieve’ zin (zoals Zaandam slechts zevende van Noord-Holland). Zaandam ligt wel echt dicht tegen Amsterdam wat de waarde als regionaal (voorzieningen)centrum een stuk minder maakt.
De gemeente Zaanstad omvat een dichtbevolkt gebied waardoor het inwonertal hoog uitkomt maar is geen typische stadsgemeente en er is dus verschil tussen stadsnaam en gemeentenaam.
Van mij mag Zaandam er best bij als ‘city’, waarvoor als objectief criterium de 150.000+ gemeeente de doorslag kan geven.
Het “hoofdplaats” criterium blijft natuurlijk een belangrijk factor voor de city-tag, des te vreemder dat Middelburg er dan met een “town” vanaf moet komen.
Lezenswaardig is ook deze wiki:
https://wiki.openstreetmap.org/wiki/Key:capital
Vergeet ook niet de bijhorende overlegpagina.
en om alle hoofdsteden in Nederland te vinden is er deze overpass.
Daar zit Middelburg wel bij en ik stel daarom voor om Middelburg per direct de juiste status te geven, gebaseerd op deze regel uit de wiki:
Zeker, in voorgaande berichten gaat het om aanvulling op plaatsen boven 100.000 inwoners en hoofdplaatsen provincies. Ik heb geen bezwaar gelezen tegen het opwaarderen van Middelburg dus aanpassing per direct lijkt me prima.
Als we de woonplaatslijst van Andries als uitgangspunt nemen, en de grens voor city stellen op 100.000 (óf hoofdplaats), dan zouden de volgende city’s afvallen van die lijst en terug moeten naar de place=town status. Hoe erg is dat?
-
Alkmaar (96460)
-
Heerlen (87223)
-
Ede (72460)
-
Alphen a/d Rijn (71428)
-
Venlo (67865)
-
Emmen (56710)
Ik zie namelijk nog steeds in deze wikipedia tekst:
een reden om die 4 klassen niet te dicht bij elkaar te leggen, we hebben uiteindelijk een dichtbevolkt land.
Ik geef nogmaals mijn voorkeursindeling
-
city: hoofdplaats provincie of meer dan 100.000 inwoners
-
town: 25.000 - 100.000
-
village: 250 - 25.000
-
hamlet: < 250
Die isolated_dwelling wordt gebruikt voor volkomen afgelegen groepjes van woningen(wiki: “1-2 households”), en dat lijkt me hier niet van toepassing met 565 inwoners, dat wijst dan eerder op village.
Maar mijn keuze voor neighbourhood is ingegeven doordat ook CBS het als een buurt ziet binnen de gemeente Bernheze.
Bevolkingsdichtheid van een gebied: daarom introduceerde ik juist criteria als ‘grootste in een bepaalde straal’ en ‘provincierang’: om het verschil in bevolkingsdichtheid tussen Randstad en platteland mee te nemen. Het verschil in bevolkingsdichtheid tussen Noord-Holland, Zuid-Holland en Utrecht tegenover Fryslân, Groningen, Drenthe en Zeeland is een factor 4 tot 6.
Zuid-Holland heeft 13 plaatsen boven de 50.000 inwoners, genoemde provincies samen slechts 4.
Kleinere landen zijn sneller dichtbevolkt dan grotere landen. Nederland als geheel is dichtbevolkter dan Japan maar daar heb je verstedelijkte gebieden waarbij de Randstad verbleekt. Het is wel aardig om eens te kijken naar het lijstje van Japanse steden:
https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_cities_in_Japan
De oppervlakte en dichtheid van de steden wisselt erg en de rekenmethode/afgrenzing heeft natuurlijk grote invloed, maar volgens dat overzicht zijn er dus al 14 Japanse steden groter dan Amsterdam, en ruim 100 steden boven de 250.000 inwoners en bijna 300 boven de 100.000 inwoners.
Met jouw indeling zou ongeveer de helft van de ruim 250 towns van nu terug gaan naar village. Met rendering die vooral op place-tags gebaseerd lijkt betekent het dat vooral in Noord-Nederland een kaalslag plaatsvindt op zoomlevels 9, 10 en 11 op osm.org. Op zoomlevel 11 heb je daar dan vaak nog slechts 1 of 2 namen in beeld. Op zoomlevel 12 verschijnen dan ineens bijna alle villages (waarvan er dan zo’n 75 tot 100 in beeld passen).
Vele dorpen (en gehuchten) worden door het CBS of gemeente-indeling als buurt gecategoriseerd (dus nog lager dan wijk) zelfs als het erkende woonplaatsen zijn met alles erop en eraan.
Het is een goed voorbeeld van hoe verwarrend het is. Inwonertal van 565 inwoners zou ‘village’ zijn. Maar het is geen officiële woonplaats en er is geen dorpskom en geen borden. Bovendien is het een totaalgetal samen met buurtschap Berkt dus vind maar eens uit wat de losse getallen zijn.
Ik zou kiezen om het net als Berkt aan te geven als ‘hamlet’ en geen population-tag te gebruiken. In feite is het buitengebied behorende tot Heesch waarbij de kleine groepjes woningen het meest aan een gehucht/buurtschap doen denken.
Om de discussie nog wat te voeden het ik nog wat cijfers 
Vanmiddag zat ik met Ligfietser wat te filosoferen over welke criteria van belang kunnen zijn voor de indeling van City, town , village etc. Toen heb ik de laptop er even bij gepakt.
Ik maak o.b.v. de maandelijkse NL-extract postgis dumps van de BAG zo nu een dan een tabel met “alle” adressen van NL. Van die adressen liggen een aantal gebruiksdoelen vast (bv Wonen, industrie, onderwijs, kantoor) voor zover dat zgn Verblijsfsobjecten zijn. De meeste adressen zijn dat (naast de relatief weinig voorkomende standplaatsen en ligplaatsen). Van deze adressen kan ik aantallen vaststellen per provincie, gemeente en woonplaats maar dat leerde al snel dat bv een kleine school dan net zo zwaar telt als een groot universitair gebouw. Om die reden heb ik niet de aantallen maar de oppervlakte van de zgn verblijfsobjecten opgeteld. Dat geeft waarschijnlijk een beter beeld. Voor de “weging” heb ik de oppervlakte van een aantal gebruiksfuncties opgeteld. Zo komt bv een woonplaats met veel winkels of onderwijsinstellingen hoger in rang. Uiteraard erg arbitrair maar helpt wel voor de beeldvorming.
In de bijlage kun je een Excel en CSV vinden van deze 2501 woonplaatsen (afslag december 2017). Naast de hierboven genoemde gegevens heb ik ook nog het aantal adressen met een woonfunctie vermeld even als de oppervlakte van de panden die een eigen adres hebben. Hopelijk kan het iets toevoegen aan de discussie.
NB: dit is puur voor de beeldvorming. Ik heb gemerkt dat de BAG data niet altijd even “juist” gevuld is maar het geeft zeker een beeld.
Interessante verzameling cijfers PeeWee, dat zeker!
Dit soort gegevens kunnen vast nog van pas komen op de een of andere manier.
Om direct van nut te zijn voor de city-town-discussie zouden ze eigenlijk betrouwbaarder moeten zijn dan de menselijke inschatting.
Dat is inderdaad niet het geval.
In mijn omgeving zijn meerdere dorpen van nagenoeg dezelfde grootte die ik goed ken en dan zie ik bijv. bij winkeloppervlakte en gezondheidsoppervlakte verhoudingen die echt wel een vertekend beeld geven.
Erg leuk die cijfertjes. Je zou de weging van het aantal adressen wat zwaarder kunnen wegen. Nu springt Leiden er wel erg opvallend uit, kloppen die cijfers wel? Nog meer winkeloppervlakte dan Amsterdam. En Emmen is ook weer op zijn plaats gezet, lijkt toch een town ipv city
Ik weet 1 ding zeker en dat is dat die cijfers zeker niet kloppen. Deels omdat de BAG niet altijd juist is en deels omdat ik ook nog een foutje heb gemaakt met de oppervlakte als een Verblijfsopject aan meerdere adressen (nummeraanduiding) is gekoppeld krijg je een ontrechte vermenigvuldiging. Ga ik nog aanpassen. Een ander probleem is dat de BAG data gewoon niet altijd klopt. Ik had in Waalre een groot aantal verblijfsobjecten met een oppervlakte van 999999 m2. Dat waren bestaande verblijfsobjecten die nog geen “actueelbestaand” pand gekoppeld hadden. Ik heb ze handmatig op 0 gezet. Ik zal nog eens kijken of ik de cijfers wat kan verbeteren door bv als criterium mee te nemen dat ik alleen Verblijfsobjecten meeneem die gekoppeld zijn aan een “actueelbestaand” pand.
De weging mag een ieder voor zich doen want daar zullen de meningen nogal uiteen gaan lopen.
Net als Zaandam. 
Het viel mij op dat er twee nodes zijn die het land Nederland aangeven (met beide een population-tag):
https://www.openstreetmap.org/node/424297217
https://www.openstreetmap.org/node/4070781789
Moeten deze niet worden samengevoegd tot één?
De provincies hebben geen population-tag en gemeenten wel, voor zover ik kan zien. Er zijn dan drie lagen met bevolkingsgetallen en idealiter geeft dat 3x ca. 17 miljoen. Het bevolkingsgetal van Nederland zou ongeveer gelijk zou moeten zijn aan de optelsom van de bevolkingsgetallen van de gemeenten. Het bevolkingsgetal van een gemeente zou ongeveer gelijk moeten zijn aan de optelsom van de woonplaatsen daarbinnen.
Volgens mij wijst de eerste naar het Koninkrijk der Nederlanden
en de andere naar het land aan de Noordzee.
Ach, natuurlijk!
Ik heb alvast een aantal toevoegingen en wijzigingen doorgevoerd binnen gemeente Amsterdam, ook als proef.
Toch zeker niet alle gemeenten hebben een population-tag. Ik heb toegevoegd aan de relatie gemeente Amsterdam:
population=844952
source:population=https://www.ois.amsterdam.nl
source:population:date=2017-01-01
Ik heb de tag source=dataportal.nl weggehaald omdat onduidelijk was aan welke info het verbonden was.
De cijfers van de dorpen binnen wijk Waterland heb ik alsnog gevonden in de buurtcijfers van het CBS en daarom toch, samen met dorp/wijk Driemond, verminderd op het aantal inwoners van de woonplaats Amsterdam.
De Amsterdam-node heeft nu de tags (de tekst achter population:note hier in het Engels want ja… Amsterdam):
population:note=Municipality population number minus Driemond, Durgerdam, Holysloot, Ransdorp, Schellingwoude and Zunderdorp.
population=841282
source:population:date=2017-01-01
source:population=https://www.ois.amsterdam.nl; CBS
Hier heb ik weggehaald de tag ref:woonplaats=1024. Amsterdam was de enige plaats waar deze code behalve op de relatie wijkgrens (woonplaatsgrens) ook op de node stond. Bovendien klopte de code op de node niet meer (het is 3594 sinds Zuidoost als woonplaats is samengevoegd met Amsterdam).
Driemond-node:
place:note=Driemond is een dorp dat administratief geldt als wijk binnen stadsdeel Amsterdam-Zuidoost.
population=1525
source:population:date=2017-01-01
source:population=https://www.ois.amsterdam.nl
Schellingwoude-node:
place:note=Schellingwoude is een dorp dat administratief geldt als buurt binnen de wijk Waterland in het stadsdeel Amsterdam-Noord.
population:source:date=2017-01-01
population:source=CBS buurt 2017
population=545
Op dezelfde wijze heb ik dit gedaan voor Durgerdam, Holysloot, Ransdorp en Zunderdorp.
Schellingwoude stond aangegeven als neighbourhood en heb ik omgezet naar village. De anderen waren al village.
Ik heb hier de nieuwe cijfers geplaatst. Deze zijn gebaseerd op de afslag januari 2018 dus na de gemeentelijke herindeling. Ik zie nog steeds wel vreemde zaken. Zo heeft Rotterdam een veelvoud aan gezondheidszorg adressen t.o.v. Amsterdam maar is de oppervlakte wel weer kleiner. En zo zijn er nog wel meer vreemde zaken te vinden.
Wat me vooral opvalt is Waalre. Volgens jouw tabel behoort dit dorp tot de 5 grootste steden van Nederland qua woonoppervlak, logies en onderwijs! 